تاثیر انقلاب بر موسیقی، از بتهوون تا بهار عربی

آهنگسازان بسیاری از کشورها آثاری برای انقلاب نوشته‌اند. به‌ویژه آهنگسازان فرانسوی قرن هجدهم که ردپای فراوانی از خود بر موسیقی به جا گذاشته‌اند. اما شورش‌ها و خیزش‌های دیگری نیز بر موسیقی تاثیرگذار بوده‌اند. در جشنواره بتهوون که با تم “انقلاب” از ۹ سپتامبر  تا ۹ اکتبر در شهر بن برگزار شد بسیاری از این قطعات انقلابی به اجرا در آمدند.

” یانکی دودل” سرود استقلال آمریکا

این ترانه محبوب که تا به امروز به عنوان یک سرود ملی میهن‌پرستانه در آمریکا شناخته شده است، ابتدا توسط سربازان بریتانیایی و به منظور تمسخر مردم استقلال‌طلب آمریکا خوانده می‌شد اما بعدها به یک ترانه محبوب نزد سربازان جرج واشینگتون تبدیل شد. توماس جفرسن نخستین کسی بود که استقلال آمریکا را با تاکید بر آزادی و برابری همه افراد بشر اعلام کرد.

آهنگ تاجگذاری ناپلئون

اتیین نیکلا مئول یک آهنگساز انقلابی تمام‌عیار است. او به سفارش ناپلئون یکی از مشهورترین سرودهای آن زمان را با عنوان “سرود حرکت”(Le Chant du départ) ساخت. ناپلئون به سرودی که مئول برای مراسم تاجگذاری او ساخته بود علاقه‌ای نشان نداد. اما بتهوون از این اثر مئول برای خلق سمفونی پنجم خود الهام گرفته است.

اپرای رهایی کروبینی

آثار لوییجی کروبینی ایتالیایی نیز حال و هوایی انقلابی دارد. لیبرتوی کروبینی با نام ” لوپورتوردو” در سال ۱۸۰۰بسیار مورد استقبال قرار گرفت. این اپرا درباره یک سیاست‌مدار تحت تعقیب است که توسط یک فروشنده دوره‌گرد آب نجات می‌یابد.

اروئیکا، سمفونی سوم بتهوون

سمفونی شماره سوم بتهوون با نام اروئیکا در سال ۱۸۰۳ مرزهای این فرم در موسیقی را درنوردید: این اثر که از دیگر سمفونی‌هایی که تا آن زمان ساخته شده بود طولانی‌تر و پرمحتواتر بود برای بزرگداشت ناپلئون نوشته و به او اهدا شده بود. بتهوون پس از تاجگذاری ناپلئون و زیر پا گذاشتن سه شعار انقلابی آزادی، برابری و برادری توسط او هدیه‌اش را پس گرفت.

کانتات پروکوفیف به مناسبت انقلاب اکتبر

سرگئی پروکوفیف آهنگساز و پیانیست روسی در بزرگداشت بیستمین سالگرد “انقلاب اکتبر” روسیه کانتاتی به همین نام خلق کرد. در این اثر آوازی متونی از مارکس، انگلس و لنین گنجانده شده که اجرای آن در زمان استالین منع شده بود. این اثر توسط گروه کر و ارکستر متشکل از ۵۰۰ نوازنده و خواننده اجرا می‌شود.

“در ستایش ناپلئون” اثری از شوئنبرگ

لرد بایرون شاعر و مبارز آزادیخواه انگلیسی در سال ۱۸۱۴ قصیده‌ای تمسخرآمیز به مناسبت کناره‌گیری ناپلئون از سلطنت سرود. آرنولد شوئنبرگ آهنگساز اتریشی از این قصیده الهام گرفت و در سال ۱۹۴۲ تحت تاثیر حکومت نازی‌ها قطعه‌ای برای پیانو و کوارتت زهی و آواز خلق کرد. یک منتقد موسیقی در این اثر تشابهاتی بین ناپلئون و هیتلر مشاهده کرد و شوئنبرگ که یک موسیقیدان انقلابی بود نیز به این مقایسه تاریخی اعتراف کرد.

بیتل‌ها و “انقلاب”

انقلاب نام اولین آهنگ “آلبوم سفید” بیتل‌ها بود. این آهنگ را جان لنون (نفر جلو درسمت چپ تصویر) در سال ۱۹۶۸ طی دوره‌ای که گروه بیتل‌ها در هند اقامت داشت خلق کرد. جان لنون برای ساختن این قطعه از شورش‌های دانشجویی در پاریس، جنگ ویتنام و ترور مارتین لوتر کینگ الهام گرفته بود. متن شعر آهنگ‌های گروه بیتل‌ از یک انقلاب صلح‌آمیز عاری از خشونت حکایت دارد.

سدا رودر و بهار عربی

سدا رودر معتقد است که تمام اطلاعات پیرامون جنبش‌های عربی به شدت از صافی سانسور رد شده است. به همین منظور آهنگسازانی از تونس، مصر، سوریه، بحرین و ترکیه تلاش کرده‌اند مفهوم “بهارعربی” را به کمک اصوات موسیقی انتقال دهند. حاصل این تلاش در یک اجرای رسانه‌ای در جشنواره بتهوون روی صحنه به اجرا درآمد.

منبع: دویچه وله