آرشیو Archive

خانلری و موسیقی

محمود خوشنام به قول نادر نادر پور "نه تنها در میان هم نسلان خود، بلکه در میان استادان بسیار دان اندک نویسش نیز همانندی نیافته است...... در تاریخ هفت قرن اخیر ادب ایران کسی را که همانند خانلری آثاری بدین فراوانی و سودمندی در زمینه‌های مختلف پدید آورده باشد، نمی‌توان یافت." "بی همانندی دیگر ذهن و اندیشه نوگرایانه او بود، با آن که در اساس به فرهنگ کهن ایران تکیه داشت. عمده‌ترین قلمرو پژوهش‌های او "زبان فارسی" و تاریخ فرهنگ ایران بود. وقتی که رساله "وزن شعر فارسی" او در سال ۱۳۲۷ انتشار یافت، نکته‌ها و ظرائفی که در آن مطرح شده بود، برای ادیبان زمانه عجیب و غریب جلوه می‌کرد. (بیشتر…)


پرویز ناتل خانلری؛ از ادبیات تا موسیقی

محمود خوشنام نادر نادرپور شاعر معاصر می‌گوید: "در تاریخ هفت قرن اخیر ادبیات فارسی کسی را نمی‌توان یافت که چون پرویز ناتل خانلری در زمینه‌های مختلف گفتن و نوشتن آثاری چنین فراوان و سودمند پدید آورده باشد." وزن شعر فارسی و تاریخ زبان فارسی، برجسته‌ترین زمینه‌هایی‌ است که پژوهش‌های خانلری در آن جریان یافته است. وزن شعر فارسی که در سال ۱۳۲۲ تالیف شده و در جمع هفتاد سالی از عمرش می‌گذرد هنوز اعتبار مرجعیت خود را حفظ کرده است. (بیشتر…)


هنرستان پرماجرا

بررسی تاریخی برنامه‌های آموزشی هنرستان موسیقی در ایران (قسمت دوم)

احمدرضا احمدی «روح اله خالقی» موسیقی دان و محقق موسیقی، در سال 1328 هنرستان موسیقی ملی را بنیاد نهاد. خالقی شاهد دو دوره ی ریاست «علینقی وزیری» بود و مشکلات او را در دفاع از موسیقی ملی از نزدیک دیده بود. وی با تجربیات وزیری و البته خودش می دانست که تنها راه نجات آموزش موسیقی ملی، ایجاد هنرستانی با استقلال کامل است. خالقی درباره ی بنیاد هنرستان موسیقی ملی در جلد سوم سرگذشت موسیقی ایران می نویسد: «با تبلیغات ناروایی که در محیط هنرستان موسیقی راجع به موسیقی ایرانی شده بود و شاگردان هنرستان را به موسیقی ملی بی علاقه کرده بود (بیشتر…)


شبیه‌گردانی یا تعزیه

مجید رضوانی، برگردان مریم قره‌سو

(در بخش های پیشین، تا آنجا گفته شد که برخی رفتارهای ساده در اجرای تعزیه، نشان دهنده ی مفاهیم ثانویه ی دیگری هستند و به عبارتی رفتارها و ابزار، در طول تاریخ به شکل نمادین و با تکیه بر ارزش گذاری های متفاوت، در تعزیه تعریف شده اند. م.) «شبیه» یا «شبیه گردانی» یا «تعزیه» (ص. 84 ـ 89) .... رفتارهای آئینی و نمادین را در تئاتر هندی «رِسلیلا» (Reslila) نیز می‌توانیم ببینیم؛ که مثلا در آن یک پارچه‌ی عریض سفید، تجسم رود جمنا (Djoumna) است. (بیشتر…)


نمایش و رقص در ایران (2)

مجید رضوانی، برگردان: مریم قره‌سو

« دلم می خواهد نمایش های شکسپیر، در نزد مخاطبان معاصر، حس ستایش و کنجکاوی را برانگیزاند، دلم می خواهد آقایان و خانم های دربار لویی چهاردهم با احساسات بسیار برای اجرای نمایش های راسین کف بزنند، باز هم دلم می خواهد اگمونتِ گوته و گفته های گیوم اثر شیلر، تخیلاتِ جوان آلمانی را به شکلی منحصر بفرد درگیر کند، اما وقتی به اجرای بسیار بدِ اُمِنید (Euménides) رجوع می کنم (بیشتر…)


نمایش و رقص در ایران (1)

مجید رضوانی، برگردان: مریم قره‌سو

کتاب نمایش و رقص در ایران، نوشته ی مجید رضوانی، یکی از معدود پژوهش های انجام شده در زمینه ی شناخت و آشنایی با ریشه و گونه های مختلف این دو هنر کهن در ایران است که در سال 1962 یعنی بیش از 53 سال پیش در پاریس منتشر شده است. در این کتاب رضوانی به مطالعه ی خاستگاه هنر نمایش و رقص در ایران باستان، شناخت، معرفی و گاه تحلیل و مقایسه ی گونه های مختلف نمایشی در ایران، تمدن های همجوار و در طی تاریخ می پردازد. هر چند گاه خط مرکزی این پژوهش مخدوش به نظر می آید، اما در کلیت خود، یکی از منابع مهم در شناخت و مطالعه ی نمایش و رقص در ایران است. (بیشتر…)


‘موسیقی ایران جویبار است، نه دریا’؛ اخوان ثالث و موسیقی

محمود خوشنام

می‌گویند موسیقی ما در روند تکاملی خود و در مقایسه با همزاد دیرینش شعر، به شکلی چشمگیر عقب مانده است. این نکته‌ای‌است که بیش از موسیقی‌دانان، شاعران ما را به اندیشه و کنجکاوی برانگیخته است. مهدی اخوان ثالث که روز چهارم شهریور ۲۵ سال از وفاتش گذشت یکی از این دلواپسان بود و در یکی دو گفتگو نظرات و پیشنهادهایی برای نیرو بخشیدن به موسیقی ایران بیان کرده است. (بیشتر…)


نگاهی به ده اثر شناخته شده موسیقی جنگ

امیر رستاق جنگ ایران و عراق همانند هر رخداد مهم دیگری تاثیرات بسیاری بر جریانات هنری ایران گذاشت و سبب شد تا آثاری مهم و ماندگار در شاخه‌های مختلف هنری خلق شده و به عرصه های عمومی راه یابند. هنرمندان موسیقی نیز در این میانه آثاری خلق کردند که برخی از آنان همچنان خاطره‌انگیز و شنیدنی‌اند. ده اثر زیر در میان مخاطبان و اهالی موسیقی اقبال بیشتری پیدا کردند و از‌ آنها به عنوان شنیدنی‌ترین قطعات موسیقی مرتبط با جنگ یاد می‌شود. (بیشتر…)


گفتگوی اختصاصی سازباز با گروه بمرانی

سازباز: بمرانی اسمش از کجا آمده و یعنی چی ؟ بهزاد: این سوال مثل کابوس می‌مونه. قدیم می‌خواستم ایمیل درست کنم، تقریبا سال هشتاد و یک ... ترم یک دانشگاه بودم ... بابام گفت بنویس «بی عمرانی» که لازم نباشه عدد بهش اضافه کنی. بعد توی چت برام می‌نوشتن مثلا "چطوری بمرانی" و بعد یک پروژه‌ی شخصی داشتم "آسمان زرد، خورشید آبی" که تو اینترنت ریلیز کردم و از همونجا با اسم  "بمرانی" حال کردم و تصمیم گرفتم اسم هنریم رو  بمرانی بذارم. بعد از اینکه پروژه تموم شد ، مانی و جهان و من یک کار ضبط کردیم و بعد آرش و کیارش و آبتین اضافه شدن و اسم همونجوری باقی موند. (بیشتر…)


موسیقی عامیانه در ایران؛ مقدمه

محمود خوشنام فرهنگ عامیانه را اگر برگردان دقیق آن چیزی بدانیم که در زبان‌های اروپایی "فولکلور" نامیده می‌شود، دامنه‌ای بسیار گسترده پیدا می‌کند و همه باورها، رفتارها، شعرها، قصه‌ها و ترانه‌های بخش بزرگی از توده‌های مردم را در بر می‌گیرد. در این میان ترانه‌های عامیانه که جایی برجسته در این فرهنگ دارد، خود به دو بخش روستایی و شهری تقسیم می‌شود، اگر چه در تعریف‌هایی که تا کنون از آن به دست داده‌اند، به سبب وجود ویژگی‌های مشترک از این تفکیک چشم پوشیده‌اند. (بیشتر…)


مهرتاش و موسیقی عامیانه

محمود خوشنام اگر از نمایش مذهبی "تعزیه" بگذریم که درازای تاریخ موسیقی صحنه ای در ایران به صد سال نمی رسد، عارف قزوینی و میرزاده عشقی نخستین کسانی هستند که میل و رغبت بسیار به موسیقی صحنه ای نشان داده اند. هر دوی آن ها که از "مهاجران" نیز بودند، در استانبول بادیدن موزیکال هایی چون آرشین مالالان و مشدی عباد به این فکر افتادند که در بازگشت کارهای مشابهی را در ایران به روی صحنه بیاورند. عشقی حتی چیزی شبیه پارتیتور برای ارکستر ملی فراهم آورد و در رستاخیز پادشاهان ایران حتی نوع صداها و سازها را نیز تعیین کرد ولی از آن جا که شرایط ملی، فنی و اجتماعی هنوز مساعد نبود، میل و رغبت آنان نیز سرانجامی پیدا نکرد. (بیشتر…)


شهر من منتظر باش

پالتی‌ها این بار روی صحنه چه خواهند کرد؟ نازنين نصيری گروه پالت سال ۹۴ را با سر و صداهای بسیاری شروع کرد و طی این دو ماه حتی گاهی باعث شگفتی مخاطبان موسیقی شد. سروصداهایی که طرفداران‌شان را به وجد آورد و آن‌ها نشان دادند فراتر از موسیقی به تعامل این گروه جوان با مخاطبان‌شان نیز بسیار علاقه‌مند هستند. اتفاق مهمی که متاسفانه توسط خیلی از هنرمندان نادیده گرفته می‌شود. گروه پالت کلیپ متفاوت سال تا سال را به عنوان عیدی در روزهای پایانی سال منتشر کرد و با استقبال بسیار خوبی نیز در فضای دیجیتال مواجه شد. موفقیت بی‌نظیر کنسرت ۱۵ و ۱۶ اردیبهشت ماه در تالار وحدت تهران که بلیط‌های آن در کم‌تر از یک ساعت تمام شد و تقریباً تمامی حاضران در کنسرت با شور و هیجان از آن دو شب یاد می‌کنند٬ این گروه آلبوم شهر من بخند را در عمارت مسعودیه با حضور نزدیک به دو هزار نفر از طرفداران‌شان رونمایی کردند. (بیشتر…)


پیشنهاد سازباز SAAZBUZZ SUGGESTS